κοσμητής

κοσμητής
Όρος ο οποίος, κατά την αρχαιότητα, χαρακτήριζε το πρόσωπο που ήταν υπεύθυνο για την τήρηση μιας καθορισμένης τάξης πραγμάτων. Έτσι, αποδιδόταν στον Δία ως επόπτη της τάξης στη φύση (Ζευς Κ.), ενώ ο Πλάτωνας ονόμαζε έτσι τον νομοθέτη στους Νόμους. Στην Αθήνα, ο κ. ήταν άρχοντας επιφορτισμένος με την εποπτεία των εφήβων. Ο θεσμός αυτός ιδρύθηκε μάλλον τον 5ο αι. π.Χ. και απέκτησε μεγαλύτερη σημασία στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Ο κ. εκλεγόταν σε ετήσια βάση με χειροτονία από τον Δήμο των Αθηναίων, έπρεπε να είναι πάνω από 40 ετών και να έχει διάγει ηθικό βίο. Για την επιτήρηση των εφήβων είχε στην εξουσία του δέκα σωφρονιστές (έναν από κάθε φυλή) και στο τέλος της ετήσιας θητείας του απέδιδε ευθύνες και απολογισμό των εξόδων. Ήταν υποχρεωμένος να φροντίζει για τη σωματική υγεία των εφήβων, την πειθαρχία τους, την ομόνοια και την ειλικρινή φιλία μεταξύ τους, την εξάσκησή τους στα όπλα και στην ιππασία και την επίδοσή τους στα μαθήματα. Τους επέβλεπε στις ασκήσεις, στις εξόδους στην ύπαιθρο και στην υπηρεσία τους στα συνοριακά φρούρια. Επίσης, είχε το δικαίωμα να επιβάλλει χρηματικά πρόστιμα και αποτελούσε τον επικεφαλής της παρέλασης των εφήβων κατά τη γιορτή των Παναθηναίων. Με τη λήξη της θητείας των κ., οι έφηβοι τους προσέφεραν στεφάνια ή έστηναν την προτομή τους στα γυμναστήρια προς ένδειξη ευγνωμοσύνης. Πολλές τέτοιες προτομές σώζονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Η αρχή των σωφρονιστών δεν αναφέρεται στις επιγραφές μετά το 304 π.Χ., αλλά επανεμφανίζεται στους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους. Για τον θεσμό της εφηβείας και των κ. παρέχει πληροφορίες ο Αριστοτέλης στην Αθηναίων Πολιτεία, ενώ η ύπαρξη του θεσμού μαρτυρείται από επιγραφές επίσης στην πόλη Ίλιον και στην πτολεμαϊκή Αίγυπτο.
* * *
(II)
ο, θηλ. κοσμήτρια (ΑM κοσμητής, θηλ. κοσμήτρια) [κοσμώ]
αυτός που καλλωπίζει, ο διακοσμητής
νεοελλ.
ο κοσμήτορας
νεοελλ.-μσν.
μαρμάρινο διάζωμα που στηρίζεται στους κιονίσκους που διαχωρίζουν το ιερό βήμα από τον κυρίως ναό και αποτελεί στοιχείο τού βυζαντινού τέμπλου
μσν.-αρχ.
αυτός που καθάριζε τα αγάλματα των ναών
αρχ.
1. αυτός που παρέτασσε τον στρατό
2. νομοθέτης πόλης («τὸν μείζω πόλεως κοσμητὴν νομοθετεῑν», Πλάτ.)
3. (στην Αθήνα) άρχοντας που επόπτευε τους εφήβους, δηλαδή τους νέους ηλικίας από 18 ώς 20 ετών.

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • κοσμητής — orderer masc nom sg …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • κοσμήτης — Όρος ο οποίος, κατά την αρχαιότητα, χαρακτήριζε το πρόσωπο που ήταν υπεύθυνο για την τήρηση μιας καθορισμένης τάξης πραγμάτων. Έτσι, αποδιδόταν στον Δία ως επόπτη της τάξης στη φύση (Ζευς Κ.), ενώ ο Πλάτωνας ονόμαζε έτσι τον νομοθέτη στους Νόμους …   Dictionary of Greek

  • κοσμήτης — κοσμητέω hold office of imperf ind act 2nd sg (doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • κοσμηταῖς — κοσμητής orderer masc dat pl κοσμητός well ordered fem dat pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • κοσμηταί — κοσμητής orderer masc nom/voc pl κοσμητός well ordered fem nom/voc pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • κοσμητᾶ — κοσμητής orderer masc gen sg (doric aeolic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • κοσμητήν — κοσμητής orderer masc acc sg (attic epic ionic) κοσμητός well ordered fem acc sg (attic epic ionic) …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • Μιστράς — I Βυζαντινή πολιτεία της Πελοποννήσου, έξι χιλιόμετρα ΒΔ της Σπάρτης, ερειπωμένη σήμερα, η οποία στάθηκε στο προσκήνιο της ιστορίας για δύο αιώνες και τα ερείπιά της αποτελούν πολύτιμη πηγή για τη γνώση της ιστορίας, της τέχνης και του πολιτισμού …   Dictionary of Greek

  • κοσμητάς — κοσμητά̱ς , κοσμητής orderer masc acc pl κοσμητά̱ς , κοσμητής orderer masc nom sg (epic doric aeolic) κοσμητά̱ς , κοσμητός well ordered fem acc pl …   Greek morphological index (Ελληνική μορφολογικούς δείκτες)

  • GYMNASIUM — I. GYMNASIUM locus, in quo gymnasticae exercitationes fiebant, publicus, ut habet Galen. de tuenda valet. l. 2. c. 2. in separata urbis regione exstructus, ubi ungebantur, fricabantur, luctabantur, discum iactitabant, aut tale quidpiam faciebant …   Hofmann J. Lexicon universale

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”